Leczenie iniekcjami doszklistkowymi
Iniekcje doszklistkowe to nowoczesna metoda leczenia wysiękowej postaci zwyrodnienia plamki związanej z wiekiem (AMD), cukrzycowego obrzęku plamki, zakrzepów żył siatkówki, makulopatii krótkowzrocznej oraz innych rzadziej występujących schorzeń gałki ocznej.
Na czym polega leczenie iniekcjami doszklistkowymi?
Iniekcja doszlistkowa to zastrzyk w gałkę oczną. Do komory ciała szklistego oka za pomocą bardzo cienkiej igły wprowadza się różne leki. Ciało szkliste to natomiast galaretowata substancja wypełniająca tylną część gałki ocznej.
Leczenie iniekcjami w wielu przypadkach poprawia widzenie, a także chroni przed poważnymi powikłaniami jak np. wylewem krwi do plamki.
Sama iniekcja trwa bardzo krótko, odbywa się na sali zabiegowej w warunkach sterylnych i w znieczuleniu kroplowym – nie boli! Po podaniu leku Pacjent idzie do domu.
Po iniekcji możliwe jest uczucie piasku pod powiekami, dyskomfort oraz przemieszczanie się ciemnych plamek. Powyższe objawy ustępują z godziny na godzinę.
Monitorowanie skuteczności leczenia odbywa się podczas kolejnych wizyt u lekarza okulisty wraz z badaniem OCT.
Dysponujemy wszystkimi preparatami doszklistkowymi, które są zarejestrowane w Unii Europejskiej. O wyborze leku i schemacie podawania decyduje lekarz w trakcie wizyty kwalifikacyjnej.
Ośrodek Okulistyki Klinicznej SPEKTRUM jako jedna z pierwszych placówek w Polsce, w 2005 roku wprowadziła do leczenia wysiękowej postaci zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem doszklistkowe preparaty anty-VEGF.
Co to jest plamka żółta i dlaczego z wiekiem dochodzi do jej zwyrodnienia?
Działanie oka ludzkiego można porównać do działania aparatu fotograficznego. Obraz utrwalany jest na kliszy, którą w tym przypadku jest światłoczuła tkanka oka – siatkówka. Jej centralną, najcenniejszą część stanowi plamka żółta. To właśnie dzięki niej widzimy ostro.
W zdrowej plamce żółtej znajduje się kilka milionów czopków – komórek światłoczułych, w których pod wpływem bodźców wzrokowych dochodzi do zmian chemicznych, a następnie emisji impulsów elektrycznych, które za pośrednictwem nerwu wzrokowego docierają do mózgu.
To dlatego zmiany chorobowe plamki żółtej są bardzo niebezpieczne i mogą prowadzić do trwałej utraty widzenia.
Wskazania do iniekcji doszklistkowych:
nAMD – postać wysiękowa zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (ang. neovascular age-related macular degeneration) – postać tzw. wysiękowa albo mokra. Spowodowana jest nieprawidłowym rozrostem niepełnowartościowych naczyń krwionośnych w plamce żółtej, które mogą przepuszczać płyn, w wyniku czego powstaje obrzęk, a także może dochodzić do krwawień.
Zakrzepy żył siatkówki (ang. retinal vein occlusion) – częściej występują w starszym wieku w związku ze zmianami miażdżycowymi w naczyniach siatkówki oraz zaburzeniami w układzie krążenia. Zdarzają się też u młodszych Pacjentów i mogą mieć związek ze szczególną budową naczyń siatkówki, chorobami układowymi i zapalnymi, podwyższonym ciśnieniem w gałce ocznej, a także stosowaniem niektórych leków.
Makulopatia krótkowzroczna (ang. myopic maculopathy) – to szczególna postać zaburzeń w plamce związana z krótkowzrocznością. Polega na rozroście patologicznych naczyń w plamce żółtej, cienkiej siatkówki oczu krótkowzrocznych (krótkowzroczność wynika z osiowego wydłużenia się gałki ocznej, co powoduje między innymi cieńczenie siatkówki) a to może prowadzić do obrzęku, wylewu krwi do plamki a w następstwie do włóknienia i zmian zanikowych.
DME – cukrzycowy obrzęk plamki (ang. diabetic macular edema) – główna przyczyna pogorszenia/utraty widzenia w populacji ludzi pracujących! Cukrzyca uszkadza naczynia krwionośne gałki ocznej. Stają się one nieszczelne, często porównywane do „rdzewiejącej rury” i przez nie następuje przeciek płynu wraz z różnymi elementami krwi na zewnątrz. Powstaje obrzęk. Jeśli dotyczy centralnej części siatkówki – plamki żółtej, mamy do czynienia z cukrzycowym obrzękiem plamki.
Wymaga intensywnego i systematycznego leczenia.
Postacie zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem
Wyróżniamy dwie postacie zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem:
- postać sucha
- postać wysiękowa
Suche zwyrodnienie plamki
Stanowi większość przypadków AMD.
Z wiekiem dochodzi do powstawania druz plamki żółtej, tj. nagromadzenia materiału pochodzącego z metabolizmu komórek siatkówki, który w młodszym wieku jest systematycznie usuwany. Nad nimi siatkówka ulega uszkodzeniu. Z czasem może zanikać, a proces ten trwa do końca życia i jest nieodwracalny. Zwykle jest dość powolny, ale powoduje problemy z czynnościami codziennymi, tj. czytanie – początkowo brakuje pojedynczych liter, następnie całych wyrazów. Jednym z typowych objawów jest stopniowa utrata zdolności rozpoznawania twarzy i znaków drogowych.
Widzenie obwodowe jest zachowane.
Warto zwrócić uwagę, że widzenie jednego oka jest kompensowane przez drugie oko. Trzeba badać każde oko osobno. W tej postaci AMD nie istnieje obecnie żadne leczenie.
Wysiękowe zwyrodnienie plamki – postać mokra
W około 10 % przypadków dochodzi do rozrostu patologicznych naczyń pod siatkówką. Jest to odpowiedź obronna siatkówki na niedotlenienie.
W procesie nowotworzenia uczestniczy bardzo dużo czynników krążących we krwi tzw. cytokin, z których najlepiej poznane są naczyniowe czynniki wzrostu-VEGF (ang. Vascular Endothelial Growth Factor) i angiopoetyny.
W pierwszym okresie choroby mogą występować mniej charakterystyczne objawy jak np. ogólne pogorszenie widzenia. Jednym z typowych objawów wysiękowej postaci AMD jest falowanie prostych linii oraz ciemna plama w centralnym polu widzenia.
Przebieg wysiękowej postaci zwyrodnienia plamki bywa bardzo gwałtowny.
W tym przypadku szybka diagnoza i niezwłoczne wdrożenie leczenia może uratować wzrok.
Mimo, że u większości osób z zaawansowanym AMD nie dochodzi do całkowitej utraty widzenia, jego pogorszenie negatywnie wpływa na jakość życia, a u 1/3 pacjentów prowadzi do klinicznie jawnej depresji, nawet jeżeli choroba dotyczy tylko jednego oka. Jeśli zaawansowana postać zwyrodnienia plamki rozwinie się w jednym oku, prawdopodobieństwo , że w ciągu 5 lat obejmie również drugie oko sięga 40%. Ryzyko wystąpienia obustronnej ślepoty u osoby z jednostronnym pogorszeniem widzenia z powodu wysiękowej postaci AMD może wynosić około 12% w ciągu 5 lat.
Jak działają leki podawane w iniekcjach doszklistkowych (anty-VEGF)?
- hamują wzrost nieprawidłowych, patologicznych naczyń krwionośnych
- uszczelniają patologiczne naczynia
- czasem powodują zanik patologicznych naczyń
- zmniejszają obrzęk siatkówki
Najważniejsze czynniki rozwoju AMD:
- Wiek
Najważniejszy czynnik ryzyka AMD – ryzyko zachorowania wzrasta po 50-tym roku życia. - Płeć
Kobiety są bardziej narażone na ryzyko rozwoju schorzenia. - Czynniki genetyczne
– krewni osób chorujących na AMD mają 20-krotnie wyższe ryzyko zachorowania
– kolor tęczówki-osoby z niebieskimi tęczówkami znacznie częściej zapadają na AMD
– biała rasa - Dieta i styl życia, m. in.
– niedostateczne spożycie witamin i antyoksydantów
– nadmierne spożywanie alkoholu
– częste spożywanie pokarmów bogatych w nasycone kwasy tłuszczowe i cholesterol - Palenie papierosów zwiększa ryzyko rozwoju AMD aż sześciokrotnie!
- Choroby serca i układu krążenia
– niedokrwienie tkanek oka sprzyja rozwojowi AMD - Otyłość
U osób z dużą nadwagą, w plamce żółtej stwierdza się obniżoną zawartość substancji neutralizujących wolne rodniki. - Brak aktywności fizycznej
- Częsta i nadmierna ekspozycja na intensywne promieniowanie UV
Samokontrola testem Amslera
Test umożliwia ocenę czynności plamki żółtej. Badanie przeprowadza się dla każdego oka osobno. Pacjent powinien zasłonić jedno oko i umieścić test Amslera przed drugim okiem w odległości około 30-40 cm – jeśli używa okularów do czytania, trzeba je wcześniej założyć. Należy patrzeć w centralny punkt. Jeśli linie wokół pozostają proste, kwadraty równe, nie pojawią się żadne plamki i zaciemnienia, oznacza to, że test jest negatywny, tj. plamka żółta jest zdrowa.
W przypadku wystąpienia wspomnianych objawów należy niezwłocznie zgłosić się do okulisty i wykonać badanie OCT!
Leczenie iniekcjami doszklistkowymi przez doświadczonych lekarzy
Potrzebujesz informacji? Masz pytania? Zapraszamy do kontaktu!
